Leke Tedavisi Nedir?

Lekeler, cilde rengini veren melanin denen pigment maddesinin, normalin üzerinde üretilmesiyle ciltte düzensiz ve aşırı renklenmesi sonucu meydana gelir. Özellikle yaz aylarında güneş ışınlarına yüksek düzeyde maruz kalan ciltte kuruma, nem kaybı, matlaşma ve leke oluşumu artar bu değişimlere bağlı olarak da ciltte sağlıksız bir görünüm oluşur.

Lekeler, hormonal bozukluklar, gebelik, güneşin zararlı etkileri, ilerleyen yaş, yanlış beslenme, genetik yapı, kirli hava ve kimyasal maddelerden kaynaklanabilir. Sonbahar ve kış ayları, cilde ait problemlerin ve lekelerin giderilmesi için uygun bir zamandır. Ancak cilt lekelerinin tedavisinde, lekenin tanımlanması ve derinliğinin saptanması önemlidir.

Leke Çeşitleri Nelerdir?

1) Melasma (Chloasma): Gebelik maskesi olarak da bilinir. Yüz, boyun, ön kollarda düzensiz oluşan lekelenmelerdir. Melasmada; genetik eğilim, ultraviyole ışınları, doğum kontrol hapları ve gebelik rol oynar.

Kozmetik ürünler gibi faktörlere bağlı olarak da melanin pigmentinin aşırı üretildiği durumlar ortaya çıkabilir. Bu artış en çok güneş gören yanak, alın ve çene gibi bölgelerde daha çok görülür. Yukarıdaki faktörler içinde en etkin olanı ise ultraviyole ve genetik eğilimdir. Koyu renk cilde sahip kişiler, açık tenli kişilere göre daha çok lekelenir. Çünkü melanositleri daha fazladır.

2) Doğumsal Lekeler: Doğumda veya sonrasında oluşan bir takım benler veya lekelerdir. Bebeklerde doğum lekeleri bazen ilk yıllar içerisinde kaybolurken, bazı durumlarda da kişinin hayatı boyunca bedeninde taşıyacağı bir iz olarak kalabilir.

3) Postinflamatuar Hiperpigmentasyon: Cildin tahriş olması sonucu, hassasiyetinin artmasına bağlı olarak oluşur. Deride gelişen tüm inflamasyon ile sonuçlanan hastalıklarında iyileşme aşamasında hastalıklı alanda pigmentasyon-renk düzensizlikleri gelişebilmektedir. Bu düzensizlikler deri renk artışı yani hiperpigmentasyon, deri renk azalması yani hipopigmentayon ile sonuçlanır. Sıklıkla bu renk düzensizlikleri cilt tonu koyu olan kişilerde daha sık ortaya çıkar.

4) Çiller: En çok yanak, alın, çene kısmında görülen bu lekeler açık veya koyu kahverengi lekeler şeklinde olabilir. Güneşli mevsimlerde artarken, güneş olmayan zamanlarda azalırlar. Güneşe aşırı maruz kalmış yüz, eller, göğüs ve sırt gibi bölgelerde oluyan çiller cilt tarafından üretilen bir pigment olan melaninin birikmesinden kaynaklanır. Çiller, yaş lekeleri (lentigines) ile benzerlik gösterebilirler. Ancak yaş lekeleri hayatın ileri safhalarında ortaya çıkar ve her tür ciltte oluşabilir.

5) Lentigo: Güneş lekesi yani lentigo çillerle karışan bir deri renk bozukluğu hastalığıdır. Güneş lekesi çilden daha koyu renklidir. Boyutları daha büyüktür. Yaz kış deride kalır. Yaz aylarında rengi koyulaşır. İleri yaşlarda ortaya çıkanlarına Senil Lentigo da denir. Bu lekeler ise daha çok el üzerleri, kol ve yüzde görülür.

Cilt lekelerinin tedavisinde, lekeye neden olan mekanizmalarla savaşan farklı tedavi yaklaşımlar mevcuttur. Ancak tedavi işleminden önce lekenin neden oluştuğunun ve bir hastalığın bulgusu olarak ortaya çıkıp çıkmadığının saptanması gerekir. Uzman bir dermatolog tarafından detaylı bir şekilde lekeyi oluşturan faktörler ve hastanın genel sağlığından beslenmesine, yaşam tarzından kişilik özelliklerine kadar birçok faktör dikkate alınarak tedavi planlanmalı, kontrollü bir şekilde uzun süre devam etmelidir. Bu süre bazen birkaç ay, bazen 1- 2 yıl arası bir zaman alabilir. Yaz mevsiminde farklı, sonbahar itibariyle farklı tedavi protokolleri uygulanmalıdır.

Leke Tedavisinde Hangi Yöntemler Kullanılır?

Leke tedavisinin, lekenin oluşma sebebi, yerleşim yeri, derinliği, tipi ile bağlantılıdır.

Güneş lekeleri için krem ve maske, kryoterapi ( buz tedavisi), Dermaroller, İntradermoterapi, kimyasal peeling ve lazer tedavileri (Photogenesis, Er-bium Fraksiyonel Lazer, Q switched Nd Yağ Lazer) yöntemleri kullanılabilir. Güneş lekelerini gidermede ise lazerler etkili ve yan etki oranı düşük bir tedavi olanağı sağlar. Lazer olanağının olmadığı durumlarda buz tedavisi ve kimyasal peelingler de kullanılabilir

Kimyasal peeling için kullanılan maddeler, cilde rengini veren pigmentlerin etkisini azaltarak cildin yenilenme kapasitesini artırarak lekelerde azalma sağlar. Enzimatik peeling, özellikle leke tedavisinde etkili olan, “leke maskesi” ve “enzim peeling” adları ile de bilinen ve sıklıkla tercih edilen tedavilerdir. Enzimatik peeling,

leke oluşturan pigmentlerin oluşumunda rol oynayan enzimi baskılayarak, pigmentleri parçalayarak ve birleşmelerini önleyerek leke tedavisinde etkinlik sağlar. Enzimatik peeling tedavileri, lekelerden arınmanın yanında canlı, parlak, yeniden yapılanan ve sağlıklı görünen bir cilt kazanılmasına da yardımcı olur.

Medikal tedavilerde ise en çok Hidrokinon, Kojik Asit, Azelaik Asit, Retinoik Asit gibi ajanlar kullanılır.